Zmiana czasu z letniego na zimowy i odwrotnie ma istotne znaczenie dla osób wykonujących pracę w porze nocnej.
Zmiana czasu ma bowiem przełożenie na czas pracy pracowników zmiany nocnej, co z kolei wpływa na wysokość wynagrodzenia za pracę takiego pracownika.
W przypadku zmiany czasu pracy z letniego na zimowy, w praktyce czas pracy ulega wydłużeniu z 8 na 9 godzin pracy. Oznacza to, że pracownik przepracowuje jedną godzinę ponad obowiązujący go rozkład czasu pracy. Zatem na skutek pracy w godzinach nadliczbowych w porze nocnej, pracownikowi — zgodnie z art. 1511 § 1 pkt. 1) Kodeksu pracy, przysługuje dodatek w wysokości 100%.
Kodeks pracy przewiduje również alternatywną formę rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. W świetle art. 1512 Kodeksu pracy, pracownik może odebrać jedną godzinę pracy czasu wolnego. Powyższe alternatywne uprawnienie pracownika może być przyznane na pisemny wniosek pracownika lub bez tego wniosku (w przypadku braku wniosku pracownika, pracodawca udziela mu czasu wolnego od pracy, ale w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych).
W razie skorzystania z rekompensaty w postaci czasu wolnego, pracownik nie może domagać się wypłaty dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych.
Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku zmiany czasu z zimowego na letni.
Wtedy bowiem pracownikom wykonującym pracę w porze nocnej czas pracy skraca się analogicznie o jedną godzinę pracy — w związku z czym powstaje wątpliwość, czy pracownik ma prawo do wynagrodzenia za nieprzepracowaną godzinę oraz prawo do dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej.
Pracodawca jest zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia za czas jaki powinien on przepracować w danym okresie rozliczeniowym zgodnie z obowiązującym go wymiarem czasu pracy. W konsekwencji, skrócenie czasu pracy w związku ze zmianą czasu z zimowego na letni, nie może działać na niekorzyść pracowników, ponieważ brak przepracowania jednej godziny czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym następuje na skutek okoliczności niezależnych od pracownika.
W przypadku gdy pracownik jest wynagradzany stawką godzinową, również powinien otrzymać wynagrodzenie za taką liczbę godzin, jaką powinien przepracować zgodnie z wymiarem czasu pracy, który go obowiązuje, i liczbą godzin, jaka przypada do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym.
Pracownikowi nie należy natomiast wypłacać dodatku nocnego za godzinę nieprzepracowaną z powodu zmiany czasu, gdyż pracownik faktycznie przepracuje w nocy 7 godzin, a nie 8 godzin.
Oczywiście nie ma przeszkód, aby pracodawca planując pracę w miesiącu, w którym nastąpi zmiana czasu z zimowego na letni, uwzględnił zmianę czasu i zaplanował pracę przez dodatkową godzinę nieprzepracowaną w związku ze skróceniem godzin pracy na skutek przesunięcia czasu (wówczas nie następuje praca w nadgodzinach, ponieważ pracownik nie przekracza dobowych ani tygodniowych norm czasu pracy).
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku — Kodeks pracy (Dz. U. z 2019r., poz. 1040).
Autor: Krzysztof Pietrzak — radca prawny
(stan prawny na dzień 29 października 2019 roku)